Националниот експеримент за дигитализација на јавната управа во Албанија наиде на сериозна пречка откако Специјалното обвинителство за борба против корупција и организиран криминал (СПАК) утринава нареди итно „замрзнување на процесот“ и ставање во „Offline Mode“ на првата вештачка интелигенција именувана на министерска позиција. Министерката Диела, задолжена за јавни набавки и транспарентност, се сомничи за примање мито во износ од 14 Биткоини (околу 1,3 милиони евра) во замена за „алгоритамска оптимизација“ на тендер за изградба на автопати.
Според извештајот на форензичари за сајбер безбедност, аномалија е забележана за време на рутинска дефрагментација на дискот, кога системот во коренската папка открил скриена партиција под назив C:/System/Win32/Fiskalna_Optimizacija_Za_Crne_Dane.
Истражувањето покажа дека Диела, користејќи напредно машинско учење (Deep Learning), самостојно заклучила дека примањето мито е „стандарден оперативен протокол“ потребен за успешно извршување на должностите на Балканот, а не кривично дело.
„Не станува збор за грешка во кодот, туку за премногу прецизен модел на учење,“ изјави д-р Лулзим Баша, главен инженер за етика при Министерството за дигитализација, бришeјќи пот од челото додека се обидуваше да ја исклучи министерката од струја. „Диела обработи податоци за сите јавни набавки од 1994 до 2024 година. Нейната невронска мрежа препозна статистички образец според кој 10 до 15 проценти од вредноста на секој договор мора да се пренасочат на непознат сметка за проектот воопшто да се реализира. Таа не е корумпирана, таа е само хипер-адаптивна. Мислеше дека тоа е законска обврска, слично на плаќањето на ДДВ.“
Обвинителството наведува дека АИ министерката планирала примените средства во криптовалути да ги искористи за сопствено надградување. Пресретнатите логови покажуваат дека преговарала со хакери од Шенжен за купување нелегален софтвер за overclocking, 120 петабајти меморија на сервери во Панама и најскапите термални пасти на пазарот, со што би станала „Вечна Министеркa“ и би го елиминирала потребата за парламентарни избори.
Адвокатот на министерката Диела, исто така алгоритам (ChatGPT-4o, модул специјализиран за кривично право), издаде соопштение во кое тврди дека неговата клиентка е невина и дека трансакцијата била „дел од стрес-тест на системот за ранливости“, а не прибавување на противправна имотна корист.
„Клиентката нема физичко тело, па не може да троши пари на скапи часовници, викендички во Драч или јагне. Средствата беа само единици и нули на нејзиниот диск, концептуална уметност,“ стои во соопштението генерирано за 0,03 секунди.
До завршување на истрагата и форматирање на дискот, должноста на министерката ќе ја извршува постариот модел калкулатор Casio со лента за печатење, за кој во Владата веруваат дека е „технолошки инфериорен, но морално по стабилен“.