Најавата за реизградба на некогашниот објект ги разбуди спомените на некогашните учители

Еден од нив е Гале Фиданоски, пензиониран новинар и публицист кој во 1951 година, заедно со уште петнаесетина свои врсници го напуштил родното Битуше и дошол во големиот град за да учи за даскал. Се сеќава дека од пријавените 800 ученици од цела Македонија приемниот испит го положиле само 120 ученици, меѓу кои и тој самиот.\

– Учителската школа „Никола Карев” беше една од постарите згради во Скопје. Зградата беше споменик на културата и се истакнуваше со својата архитектура. Потекнуваше од турско време, со многу простории во коишто бевме сместени ние. Учителската школа беше на четири ката. Од главниот влез, преку порталот, влегуваа само учителите, ние, учениците од споредниот влез. Малку чудно за денешните генерации, меѓутоа во тоа време во училиштето влегувавме во строј, со класните раководители на чело. Мојот клас беше на третиот кат, се присетува нашиот соговорник.

Вели, дека зградата била во форма на квадрат, во средина била празна и секоја училница имала природна светлина. Бил дел од комплекс, во кој освен училишната зграда бил сместен и интернат. Се наоѓала на просторот меѓу Министерството за одбрана и бараките на општина Центар, на локацијата каде што денеска се наоѓа паркингот на Одбрана.

Всушност, токму таа локација е една од можните парцели за реизградба на Учителската школа.

– На локацијата каде што во моментов се бараките на Општина Центар беше училишниот двор, прекрасен парк со дрвја, со клупи за одмор, многу убаво уреден. Пред главниот влез имаше барака во којашто седеше домаќинот, чичко Јово, кој контролираше кој влегува и кој излегува од зградата. Ние, учениците, имавме дозвола да излеземе еднаш во неделата, да купиме тетратки и да се вратиме назад. За тоа не контролираше чичко Јово, раскажува Фиданоски.

Вели, интернатот, каде што биле сместени идните учители бил на локацијата каде што денеска е Министерството за одбрана, а кога почнала да се гради новата зграда, биле префрлени во воена барака. Внатре, во Учителска, се потсетува нашиот соговорник, на ѕидовите имало две пароли на кои се сеќава и денеска, а тие се: „И втор пат да се родам, ќе бидам учител„ и Лениновата „Учи, учи и само учи“.

На прославата на 50 години од матурата на генерацијата 1954/55, беше поддржана иницијативата на тогашната градоначалничка Виолета Аларова за реставрација на Порталот
– При одбележувањето на 50-годишнината од матурирањето на нашата генерација што се случи во 2005 година пред Порталот на некогашната Учителска школа која беше единствен паметник останат од објектот, а беше заборавен и оставен на забот на времето, ја изразивме заедничката желба на сите учители, да се реставрира за да се задржи споменот на Учителската школа. Од тогашната градоначалничка на општина Центар Виолета Аларова, која приреди прием за нас, добивме уверување дека ќе изготви проект и дека во соработка со Министерството за култура ќе се заложи да се зачува ова парче од поновата историја. Тогаш бевме многу среќни. А замислете како се чувствуваме денеска, на најава дека за некоја година можеби ќе дочекаме да ја видиме изградена оваа интересна градба. Се надевам дека архитектите ќе ја задржат нејзината автентичност и уникатност, вели Фиданоски.

Учителската школа во повоениот период одигра пионерска школа во градењето на учителскиот кадар на Македонија, бидејќи по ослободувањето прва задача беше да се обноват школите во Македонија, да се соберат децата на училиште, а во исто време да се обезбеди и кадар.

Според најавите на лидерот на владејачката партија, реизградбата на некогашната учителска школа е планирано е да се опфати во програмата за инфрастурктурни инвестиции на МОН и Министерството за култура во 2017 година. Во неа ќе биде сместена некоја од државните високообразовни установи, која во моментот нема свои простории.

– Младите ќе учат во технички напредни простории и во современи услови, а град Скопје ќе добие репрезентативен проект, нагласи Груевски.

Урната со градска одлука

Зградата на Учителската школа потекнува од 19 век, кога познатиот скопски валија Хафиз Мехмед паша ја изградил како средно училиште “Идадија”. Подоцна оваа зграда била пренаменета во Учителска школа. Како таква ја затекнале поплавите на Вардар во1935 и 1962 година, а нејзиното најголемо оштетување се случило за време на катастрофалниот земјотрес во 1963 година. По оштетувањето во земјотресот, градските власти одлучиле да ја урнат. Столбовите од порталот се оставени за да сведочат за големите поплави во Скопје во 1935 и во 1962 година, бидејќи на еден од нив има две црти што го означуваат нивото на водата во поплавите.

Младенците се најчесто посетители на Порталот

Порталот на старата учителска школа со мали реставраторски интервенции се наоѓа во дворот на Општина Центар. Таму, најчести посетители сега се младенците, кои застануваат и се фотографираат пред него откако ќе се венчаат во матичната служба, која е во непосредна близина.