Зошто во Америка медиумите го прогласуваат победникот на претседателските избори-познато како ги собираат гласовите и дали некогаш згрешиле

Во деновите по претседателските избори во САД, а особено откако во саботата беше објавено дека е избран претседателот Џозеф Бајден, јавноста започна да прашува зошто медиумите објавуваат кој е новиот претседател на САД.

Прашањето, односно тврдењето дека медиумите не можат да прогласат победник, особено го потенцираше се уште актуелниот претседател Доналд Трамп, кој сè уште го оспорува изборниот резултат и тврди дека победил, додавајќи дека изборите сè уште не се завршени и дека тој бил „ограбен“ на изборите.

Овие беа едни од најплатените американски избори во САД и во светот, па затоа истото прашање започна да се поставува и кај нас. Во меѓувреме, реномираната новинска агенција Асошиејтед Прес, која ги објавува резултатите од американските избори од 1848 година, објави обемна статија за тоа како настанала ситуацијата во Соединетите Држави, каде што медиумите ги објавија првите резултати од изборите.

АП објавува кој е победник од 1848 година

Како всушност е избран претседателот на Соединетите држави?

На основа на американскиот Устав, американскиот претседател го бираат електори (избирачи), а самиот процес започнува со гласање по држави.Тоа е процес кој трае со недели, а во меѓувреме, додека трае гласањето, медиумите станаа главни играчи за собирање и обработување на информациите заосновани на резултати кои доаѓаат од поединечни држави, на крајот доаѓаат до крајниот резултат.

Тие додаваат дека изгледа дека многумина се изненадени од ова во последните денови, а во многумина е вклучен и сегашниот претседател Трамп.Тие потсетуваат и на неговата изјава што дојде откако АП и другите медиуми објавија проекција дека новиот претседател на САД е eо Бајден.Тогаш Трамп праша на Твитер кога медиумите одлучија кој ќе биде новиот претседател.Да потсетиме, не му пречеше кога победи на претседателските избори во 2016 година.

Како настанал таков систем пред сè?

Во својот текст, АП објасни како настанал таков систем на објавување резултати.Тие забележуваат дека поимот да се очекуваат резултати истиот ден на одржувањето на изборите е релативно нов и го разјаснуваат изборниот систем во САД.

САД имаат гласачи главно затоа што се веруваше дека ова ќе гарантира дека некои држави ќе усвојат национален устав, изјави за АП Алекс Кисар, експерт за закон за гласање од Харвард.

Тој вели дека од Граѓанската војна, селаните, а особено политичарите од југот, се противат на давањето моќ на сојузната влада.На почетокот на историјата на САД, изборите се одвиваа во текот на неколку дена, па дури и не сите држави гласаа на ист ден, што со текот на времето прерасна во сите држави што гласаа на ист ден, рече Дејвид Гринберг, историчар и професор по новинарство на Универзитетот.Откако ќе завршеа изборите, секоја држава ги избираше своите избирачи, а тие пак гласаа за кандидатот кој ќе добие најмногу гласови во таа држава.

Која е улогата на медиумите?

Улогата на медиумите во објавувањето на изборите се разви од известување за вести, но главно затоа што Американците не сакаа да чекаат за резултати до средината на декември.

Никој освен медиумите не беше подготвен да го прифати ризикот од табелирање, вели медиумскиот аналитичар Рик Едмондс.Тој додава дека Федералната изборна комисија регулира некои аспекти на изборите, но не ги става табелите на гласовите.Така, постоеше вакуум помеѓу резултатите на одделни држави и резултатите за колективно решение на ниво на САД.

АП вели дека нивната улога во собирањето на бројот на гласови и анализата на овие податоци е постара од Граѓанската војна.Тие додаваат дека американските телевизиски мрежи започнале да ја прават својата анализа во 60-тите години на минатиот век кога бил решен победникот помеѓу Никсон и Кенеди, и како тие тогаш се прогласувале за победник по победник.

Оваа година сè беше комплицирано од коронавирусот, поради што луѓето гласаа порано или по пошта, па процесот на пребројување на гласовите во некои земји траеше подолго.Трката беше близу во некои земји, што го отежнува предвидувањето на победникот на некои земји.

Биг мрежи и АП минатата сабота објавија дека нов победник е eо Бајден, четири дена по изборите.

Како е одлучено?

АП објаснува дека во 50 американски држави имаат хонорарни преведувачи кои ги нарекуваат „стрингери“ кои собираат гласови од службеници во секоја област, односно податоци за гласовите.Другите новинари на АП добиваат податоци од веб-страниците на државите или окрузите, како и од федералните бази на податоци.

Медиумите ширум светот пренесуваат податоци од АП, додека аналитичарите и уредниците на одборот за донесување одлуки во АП го разгледуваат бројот на гласови и ги комбинираат со демографски податоци, историја на гласање и статистика на гласање.Врз основа на сето тоа, тие прогласуваат победник.

Во саботата, АП го прогласи Бајден за победник на изборите откако ја освои Пенсилванија, што му даде повеќе од 270 потребни гласови.

Големите мрежи, во меѓувреме, приближно ја следеа истата проекција и користеа или податоци за АП или други гласови за да одлучат.Кисар вели дека бонус е тоа што државата има слободни медиуми кои го прават ова истовремено и дека медиумите се независни и слободни, барем во теорија.

Сепак, тој додава дека тоа не дава официјален статус на некого, односно на избраниот претседател.

Што ако направат грешка?

АП додава дека понекогаш имало грешки.Во 1948 година, Чикаго Дејли Трибјун на насловната страница објави дека Труман ги изгубил изборите врз основа на раните податоци.Проекцијата беше предвремена, а оттогаш Труман ги оспори анкетите.

Во 2000 година, големите ТВ станици и АП објавија дека Флорида ја освоил Ал Гор, демократ, потпирајќи се на анкетите на денот на изборите.Како што доаѓаа гласовите, сè се сменило.Телевизиските станици кои го прогласија Буш за победник подоцна ги повлекоа своите проекции.Се покажа дека трката е премногу тесна за да се донесе одлука.

Повеќе од еден месец подоцна, сето тоа заврши во Врховниот суд, кој го нареди пребројувањето, и Буш извојува тесна победа.

Што е со правните прашања?

Во кампањата на Трамп се вели дека тој ќе поднесе тужби во сите држави што ги освои Бајден.Главниот државен правобранител Вилијам Бар, кој беше назначен од Трамп, им дозволи на федералните обвинители низ Соединетите држави да ги испитаат наводите за измама доколку ги имаат, дури и пред гласањето на избирачите.

АП додава дека тие исто така ги земаат предвид ваквите тужби при прогласување победник на држава.Адвокатот на Трамп, Руди Џијани, во саботата одржа прес-конференција на која зборуваше за измама.